Toen ik Luckas Vander Taelen sprak had die het onder meer over de groteske stadsplannen voor Brussel waarvan verschillende ook effectief gerealiseerd werden in de nasleep van Expo ’58.

Ik kwam hier wonen in 1980 – ik kan dus wel wat vergelijken – en las toen veel over de recente geschiedenis van deze stad. Zeker de nadagen van Expo 1958 waren fascinerend: de Noordwijk werd plat gegooid en voor de aanleg van de Noord-Zuid-verbinding jaagde men 11.000 mensen rond de Sint-Goedele-kathedraal uit hun woningen. Ik zag in de stad herinneringen aan wat ik las. Hele woonwijken zijn verdwenen door rampzalige beslissingen. De Antwerpsesteenweg in de Noordwijk was een levendige en commerciële ader van de stad.

Ik ben geen nostalgische historicus omdat het verleden beter was, maar omdat men weigert te leren uit de fouten uit het verleden : men heeft dingen laten verkommeren of bewust vernield en we hebben niks van enige waarde in de plaats gekregen.

De gekste plannen hebben bestaan. Er was het idee om tussen de beurs en het Zuidstation drie enorme woonblokken van 30 verdiepingen te maken. Dat toont de waanzinnige, nefaste invloed van Le Corbusier. Gelukkig is dat niet doorgegaan. Die modernistische visies op stadsplanning en blauwdrukken van de ideale stad vond je overal en bij alle ideologische strekkingen.

Dat was uiteraard niet de eerste keer dat de stad een omwenteling onderging. Net zoals Parijs veranderde Brussel ook in de 19de eeuw van aanzicht. De Amerikaans-Waalse schrijver Luc Sante, bekend voor zijn boek over Parijs, spreekt met een dubbel gevoel over Georges-Eugène Haussman, de stadsplanner die in de tweede helft van de 19de eeuw, onder Napoleon III, hele Parijse buurten van de kaart liet vegen om zijn urbanisatieplan uit te voeren, waaronder de aanleg van vele boulevards.

Ook in Brussel gebeurde dat reeds in de 19de eeuw, met de overwelving van de Zenne sinds 1867  onder de liberale burgemeester Jules Anspach en de aanleg van de centrale lanen (Maurice Lemonnierlaan, Anspachlaan, Adolphe Maxlaan, Émile Jacqmainlaan). De werkzaamheden begonnen in februari 1867. Exact 150 jaar geleden dus!

Historicus en Brusselaar Roel Jacobs licht in een kort maar boeiend artikel op bruzz.be één en ander toe.