In het gesprek dat ik had met Luckas Vander Taelen zag hij niet enkel de migratiegolven maar ook de grootse projecten van stadsvernieuwing – of stadsontwrichting – als determinerend voor Brussel en de stadsvlucht van de voorbije decennia.

Het zogeheten ‘Manhattanplan’ was een project uit de jaren zestig om in de Brusselse Noordwijk een World Trade Center neer te planten. Het werd als ambitieus en futuristisch omschreven, de ‘modernisering’ van Brussel kortom. Drijvende krachten waren onder meer politicus Paul Vanden Boeynants en zakenman Charly De Pauw. Specifieker betrof het plan drie bijzondere plannen van aanleg (BPA’s) van drie gemeenten (Brussel-Stad, Schaarbeek en Sint-Joost-ten-Node) die de onteigening en de volledige afbraak van een stadsdeel van 530.000 vierkante meter voorzagen. Het resultaat – duizenden onteigeningen, tientallen hectaren braakland en (amper) drie van de acht geplande WTC-torens – was evenwel niet helemaal zoals gepland.

In de weekendbijlage bij De Standaard van 25 februari stond een boeiend en mooi artikel over de Noordwijk, naar aanleiding van een terugblik op het begin van die afbraak 50 jaar geleden (de officiële goedkeuring plannen gebeurde bij KB’s op 17 februari 1967). De Texaanse stad Houston stond daarvoor model, lezen we:

Op het straatniveau kreeg het autoverkeer prioriteit. Voetpaden waren onnodig, omdat de voetgangers zich zouden verplaatsen over 13 meter hoge wandelbruggen die de torengebouwen met elkaar verbonden. Brussel zou het laboratorium worden waarin de inzichten van de modernistische architecten Le Corbusier en Walter Gropius werden uitgevoerd.

Wie het artikel wil lezen kan dat online of via dit pdf-document: Noordwijk in De Standaard weekblad 20170225

Een absolute aanrader hierover is de kortfilm die ik in oktober 2016 zag in het kader van de Brussels Biennale of Modern Architecture. De kortfilm (24 minuten) Manhattan, Brussels van Kwinten Gernay uit 2014 neemt je mee naar de tijd van de revolutionaire plannen via het verhaal van de Joseph “Kid” Davidt, ooit Europees bokskampioen. Voor dit eindwerk kreeg Gernay eind december 2014 de VAF Wildcard uitgereikt.

Je kan de magnifieke kortfilm via deze link herbekijken (paswoord: manhattan).